Zainteresowanym montażem instalacji fotowoltaicznej zostały tylko dwa miesiące, żeby skorzystać z systemu opustów. Nowa ustawa o fotowoltaice niekorzystnie zmieniła zasady rozliczania energii wytwarzanej przez panele PV. Na szczęście nadal będzie funkcjonować wiele programów ulg i dotacji.

Ustawa zakłada, że prosumenci, którzy do 31 marca 2022 r. przyłączą instalację fotowoltaiczną do sieci, będą traktowani na dotychczasowych zasadach przez 15 lat od momentu podłączenia. Po tym terminie będą rozliczać się na zasadach net-billingu – czyli sprzedawać energię na zasadach rynkowych i kupować ją po takich samych stawkach, jak inni odbiorcy. Od kupowanej energii będzie naliczana opłata dystrybucyjna (z 15 proc. ulgą), OZE i kogeneracyjna oraz akcyza i VAT. Przejściowo, od 1 lipca 2022 r. do 30 czerwca 2024 r., energia będzie rozliczana według rynkowej miesięcznej ceny energii wyznaczonej dla danego miesiąca kalendarzowego. Potem rozliczenia będą oparte na cenach godzinowych. Według dotychczasowych zasad tzw. net-meteringu prosumenci posiadający instalacje do 10 kWp rozliczają się w stosunku 1 do 0,8, czyli za jedną jednostkę energii wprowadzoną do sieci mogą pobrać za darmo 0,8. Przy instalacjach powyżej 10 kWp proporcja wynosi 1 do 0,7.

Mocne wzrosty cen energii w tym roku, a podobnie ma być w nadchodzących latach, sprawiają, że  mimo niekorzystnych zmian, fotowoltaika nadal się opłaca. Warto także przeanalizować, z jakich ulg można skorzystać, ponieważ możliwe jest dzięki nim obniżenie kosztów inwestycji.

Programy dla gospodarstw indywidualnych  – dofinansowanie do fotowoltaiki

Wśród programów ogólnopolskich od lat dużą popularnością cieszy się Mój Prąd, z którego dofinansowanie pochodzi z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jego celem jest wsparcie rozwoju segmentu mikroinstalacji fotowoltaicznych. Mogą z niego skorzystać osoby fizyczne, które budują instalację 2-10 kW. Dofinansowanie w formie dotacji wynosi do 50 proc. kosztów kwalifikowanych mikroinstalacji, jednak nie więcej niż 3 tys. zł.

Czwarta edycja na rok 2022 ma się różnić od poprzednich – planowane jest rozszerzenie dofinansowania o elementy umożliwiające wzrost autokonsumpcji wytworzonej energii elektrycznej, czyli np. magazyny energii, ładowarki do samochodów elektrycznych. Brakuje jeszcze szczegółów, ale jeśli prosumenci zamontują tego typu systemy, dotacja ma być większa niż 3 tys. zł.

Dotację Mój prąd można łączyć z ulgą termomodernizacyjną. Przysługuje podatnikowi, który jest właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Ulga polega na odliczeniu od podstawy obliczenia podatku (przychodów – w przypadku podatku zryczałtowanego) wydatków poniesionych na realizację przedsięwzięcia, np. montaż instalacji PV. Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 tys. Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatek. Kwota odliczenia, która nie znalazła pokrycia w dochodzie (przychodzie) podatnika za rok podatkowy, podlega odliczeniu w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.

O dotację na instalację fotowoltaiczna można starać się w ramach programu Czyste powietrze. Jego celem jest walka z niską emisją, dlatego od 1 stycznia 2022 r. nie będzie już można składać wniosków o dotacje na kotły węglowe, nawet najnowszej generacji. Program skierowany jest do osób fizycznych, które są właścicielami/współwłaścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą.

Kwota dotacji wynosi do 30 tys. zł przy dochodach rocznych poniżej 100 tys. zł i 37 tys. przy przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu do 1564 zł w gospodarstwie wieloosobowym oraz do 2189 zł w gospodarstwie jednoosobowym. Dodatkowo od tego roku osoby, których miesięczny dochód na jednego członka w gospodarstwie wieloosobowym nie przekracza 900 zł oraz 1260 zł w przypadku gospodarstw jednoosobowych, będą mogły otrzymać nawet do 90 proc. wsparcia. Oznacza to, że maksymalnie kwota dotacji wyniesie 69 tys. zł.

Dofinansowanie do wymiany źródła ciepła dla gmin

Od 1 stycznia 2021 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wraz z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przejęło od Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii zadania związane ze wdrażaniem programu Stop Smog. Dotacja może być przeznaczona na wymianę lub likwidację wysokoemisyjnych źródeł ciepła na niskoemisyjne, termomodernizację  jednorodzinnych budynków mieszkalnych, podłączenie do sieci ciepłowniczej lub gazowej. Wynosi ona do 70 proc. kosztów. Program jest realizowany przez gminy, jednak stroną porozumienia w imieniu gmin może być także powiat, związek międzygminny lub związek metropolitalny w województwie śląskim.

Ekologiczne programy dla przedsiębiorstw

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska w 2022 roku nadal będzie wspierał inwestycje, których celem jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń przemysłowych do atmosfery oraz budowę, rozbudowę lub modernizację instalacji prowadzących do zmniejszenia zużycia surowców. W tym celu w ramach dwóch programów Nowa Energia i Energia Plus ma trafić do beneficjentów 750 mln zł.

Celem programu Nowa Energia jest podniesienie poziomu innowacyjności gospodarki poprzez wsparcie wdrożenia projektów w zakresie nowoczesnych technologii energetycznych, ukierunkowanych na rozwój bezemisyjnej energetyki, bezemisyjnego przemysłu, jak również rozwiązań systemowych pozwalających na uzyskanie maksymalnej efektywności wytwarzania, zagospodarowania oraz wykorzystania energii. Dotowane będą przedsięwzięcia inwestycyjno-innowacyjne realizowane w istniejącym lub nowopowstałym przedsiębiorstwie polegające na:

  • uruchomieniu produkcji nowego lub zmodernizowanego wyrobu,
  • wdrożeniu nowej bądź znacząco udoskonalonej technologii lub rozwiązania we własnej działalności, służące poprawie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych, zmniejszające negatywny wpływ człowieka na środowisko lub wzmacniające odporność gospodarki na presje środowiskowe.

Celem programu Energia Plus jest zmniejszenie negatywnego oddziaływania przedsiębiorstw na środowisko, w tym poprawa jakości powietrza poprzez wsparcie przedsięwzięć inwestycyjnych.

Dofinansowanie w formie pożyczki do 85 proc. kosztów kwalifikowanych, dofinansowanie w formie dotacji do 50 proc. kosztów kwalifikowanych w przypadku przedsięwzięć wykorzystujących do produkcji energii elektrycznej technologię ORC2 .

Dla przedsięwzięć realizowanych w formule „project finance” obowiązuje wymóg udziału środków własnych (z zastrzeżeniem, że środki własne nie obejmują: kredytów bankowych, emisji obligacji, pożyczek właścicielskich, pożyczek udzielonych przez inne podmioty itp.) w wysokości co najmniej 15 proc. kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, wniesionego w postaci udziału kapitału zakładowego pokrytego wkładem pieniężnym. Wsparcie finansowe można wykorzystać m.in. na fotowoltaikę, energię wiatrową, pompę ciepła oraz inne technologie wskazane w warunkach programu.

Dofinansowanie na fotowoltaikę dla rolników

Nadal będzie funkcjonował rządowy program dla rolników Agroenergia. Od tego roku składa się z dwóch części:

Rodzaje dofinansowanych przedsięwzięć: instalacje fotowoltaiczne, wiatrowe i pompy ciepła o mocy zainstalowanej powyżej 10 kW i nie większej niż 50 kW, w tym także instalacje hybrydowe oraz towarzyszące magazyny energii elektrycznej

  • Biogazownie rolnicze i małe elektrownie wodne

Rodzaje dofinansowanych przedsięwzięć: biogazownie rolnicze wraz z towarzyszącą instalacją wytwarzania biogazu rolniczego oraz elektrownie wodne o mocy nie większej niż 500 kW wraz z towarzyszącymi magazynami energii.

Program przeznaczony jest dla osoby fizycznej będącej właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych zawiera się w przedziale od 1 ha do 300 ha oraz co najmniej rok przed złożeniem wniosku prowadzącej osobiście gospodarstwo.

Osoba prawna powinna być właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych zawiera się w przedziale od 1 ha do 300 ha oraz co najmniej rok przed złożeniem wniosku o udzielenie dofinansowania musi prowadzić działalność rolniczą lub działalność gospodarczą w zakresie usług rolniczych.

Inne programy

Oprócz wymienionych programów ogólnopolskich jest także wiele regionalnych programów dofinansowań i kredytów do fotowoltaiki. Dlatego warto na bieżąco sprawdzać aktualności na stronach internetowych poszczególnych jednostek. Ulgi i dotacje mogą znacząco obniżyć cenę instalacji, co przełoży się na szybszy zwrot kosztów inwestycji.

Trzeba jednak zachować czujność, ponieważ pojawiają się programy, które oferują rzekome dotacje na fotowoltaikę. Do Urzędu Komunikacji Elektronicznej złożono już skargę na program Czysty Powiat, który ma nazwę łudząco podobną do programu Czyste Powietrze. Ministerstwo Klimatu i Środowiska potwierdziło, że nie ma nic wspólnego z tym projektem. Od niedawna pojawiają się z kolei reklamy programu Ekologiczne Województwo, w którym administratorem danych jest firma zarejestrowana na Ukrainie.