Do AS Energy napływa wiele pytań od firm i osób zainteresowanych fotowoltaiką. Oto najczęściej pojawiające się problemy i odpowiedzi naszych ekspertów.

Czy po wprowadzeniu zmian w zasadach rozliczania fotowoltaiki, nadal opłaca się montować instalację PV? 

Inwestowanie w fotowoltaikę nadal jest opłacalne, zwłaszcza po tegorocznych podwyżkach cen prądu o 24 proc. A wszystko wskazuje na to, że w następnych latach będzie podobna sytuacja. Nowy system sprawia jednak, że bardziej opłaca się autokonsumpcja wyprodukowanej energii. Chodzi o to, aby nie budować instalacji wytwarzających znacznie większą moc, niż prosument był w stanie zużyć. Dlatego warto dokładnie zaplanować moc instalacji. Przeciętna polska rodzina zużywa 2 400 kWh rocznie. Decydującym czynnikiem jest wielkość domu i liczba mieszkańców. 1-2-osobowe gospodarstwo w małym domu zużywa ok. 1 500 kWh, 2-3-osobowe gospodarstwo zużyje ok. 3 000 kWh. Duży dom, w którym mieszka więcej niż 4-osobowa rodzina, zużyje ok. 5 000 kWh.

Koszty instalacji zmniejszają ulgi, które obowiązują od wielu lat. Tym samym szybciej zwrócą  się poniesione wydatki. Średni okres zwrotu to 6-7 lat.

Z jakich programów, dotacji i ulg na fotowoltaikę można skorzystać w 2022 r.?

15 kwietnia ruszył nabór wniosków do najpopularniejszego programu wspierania fotowoltaiki Mój Prąd. Dofinansowanie obejmuje zakup, transport i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznych (panele wraz z niezbędnym oprzyrządowaniem) oraz zakup, transport i montaż urządzeń służących do magazynowania energii elektrycznej i ciepła oraz zarządzania wytworzoną energią. Jak w poprzednich edycjach instalacja musi mieć moc od 2 do 10 kW. Za inwestycję w samą fotowoltaikę można otrzymać zwrot do 4 tys. zł, a nawet 5 tys. jeśli wnioskodawca będzie rozliczał także pozostałe elementy instalacji przewidziane w programie. Ponadto dofinansowanie magazynu energii wyniesie do 7,5 tys. zł, magazynu ciepłej wody użytkowej do 5 tys. i domowego systemu zarządzania energią do 3 tys. W sumie maksymalnie można w programie Mój Prąd 4.0 uzyskać dofinansowanie 20 tys. 500 zł. Dotację Mój Prąd można łączyć z ulgą termomodernizacyjną, gdzie kwota odliczenia sięga do 53 tys. zł.  O dotację na instalację fotowoltaiczna można starać się w ramach programu Czyste powietrze. Kwota dotacji wynosi w zależności od dochodów 30-69 tys. zł.

Nadal funkcjonuje rządowy program dla rolników Agroenergia przeznaczony dla osoby fizycznej będącej właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych.

Z kolei w programie Stop Smog, adresowanym do gmin, dotacja może być przeznaczona na wymianę lub likwidację wysokoemisyjnych źródeł ciepła na niskoemisyjne, termomodernizację  jednorodzinnych budynków mieszkalnych, podłączenie do sieci ciepłowniczej lub gazowej. Wynosi ona do 70 proc. kosztów.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska w 2022 roku będzie wspierał inwestycje, których celem jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń przemysłowych do atmosfery oraz budowę, rozbudowę lub modernizację instalacji prowadzących do zmniejszenia zużycia surowców. W tym celu w ramach dwóch programów Nowa Energia i Energia Plus ma trafić do beneficjentów 750 mln zł.

Jak dbać o instalację fotowoltaiczną?

Na panelach osiada kurz i nawet deszcz oraz śnieg nie są w stanie ich wyczyścić. Dlatego warto  zainwestować w usługi profesjonalnej firmy, która raz w roku wyczyści panele, bo dzięki temu zwiększymy wydajność systemu.

Można też samemu wyczyścić panele, zwłaszcza jeśli dostęp do nich jest prosty. Można to zrobić gąbką, mopem, używając łagodnych środków czyszczących. Na pewno nie wystarczy polewanie paneli ogrodowym wężem. Całość trzeba potem mocno spłukać, żeby nie pozostawić smug, zacieków, czy resztek chemii. Warto jednak pamiętać, że według instalatorów, najczęstszą przyczyną uszkodzeń paneli jest… ich nieprofesjonalne czyszczenie.

Na panelach, zwłaszcza wokół komina i instalacji antenowej, mogą pojawić się odchody ptaków. Tu już niestety trzeba od razu interweniować. Promienie słoneczne nie są w stanie przebić się przez dużą ilość odchodów i panel nie pracuje z taką wydajnością, jak powinien. Podobnie z liśćmi, które potrafią przylepić się do paneli.

Czy opłaca się robić konserwację i przeglądy instalacji PV?

Coroczny serwis instalacji PV należy traktować jako obowiązek. Panele mają na ogół 12-15 lat gwarancji i powinniśmy tego pilnować, aby jej nie stracić. Lepiej zapłacić niewielką kwotę (200-300 zł) niż ryzykować poważną awarię, której naprawa może kosztować kilka tysięcy zł. Procedura przeglądu sieci trwa ok. 30 minut, dokonuje się pomiarów elektrycznych, termicznych i uziemienia. Konieczny jest także ogląd samych paneli, aby stwierdzić ewentualne pęknięcia, rysy, uszkodzenia pod wpływem warunków pogodowych. Jeśli coś takiego zauważymy i jest to ewidentnie wina produktu, można domagać się w ramach gwarancji wymiany uszkodzonego panelu.

Czy opłaca się wydzierżawić ziemię pod farmę fotowoltaiczną?

To przedsięwzięcie jest coraz popularniejsze, ponieważ można zarobić 12-15 tys. zł rocznie za 1 ha wydzierżawionej ziemi. Nie każda działka nadaje się do tego. Na ogół inwestorzy wymagają, aby: jej powierzchnia wynosiła co najmniej 1 ha, była zlokalizowana w pobliżu sieci elektroenergetycznej, grunt klasy IV lub niższej, działka powinna posiadać dostęp do drogi publicznej, teren w miarę płaski i nie zacieniony, poza obszarem Natura 2000 i innym obszarem ochrony środowiska, nie może znajdować się na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, chyba że obowiązujący plan jest przeznaczony pod produkcję lub pod budowę urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW.  Inwestor na ogół ponosi koszt przekształcenia gruntu z rolnego na inwestycyjny, a następnie co rok zwraca wysokość naliczonego przez gminę podatku gruntowego za dzierżawiony grunt. Po zakończeniu umowy (na ogół 30 lat) grunt zostanie przekształcony z powrotem na grunt rolny a instalacja zdemontowana na koszt inwestora.

Czy za 20-30 lat nie zasypią nas zużyte panele fotowoltaiczne? Co z nimi zrobić?

Obecny system prawny szczegółowo reguluje tę kwestię. Panele fotowoltaiczne stanowią sprzęt elektryczny i elektroniczny w rozumieniu ustawy z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2019 r. poz. 1985). Ta ustawa wymienia panele fotowoltaiczne w załączniku nr 1 jako jeden z przykładowych rodzajów sprzętu zaliczającego się do grupy IV sprzętu – sprzęt wielkogabarytowy.

Ustawa określa zasady gospodarowania takimi odpadami. Zgodnie z przepisami można to zrobić jedynie w zakładzie przetwarzania. Przepisy określają też dokładnie, co obejmuje pojęcie „demontaż zużytego sprzętu”. To czynności wymienione w art. 46 ust. 2 ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, którymi są przynajmniej usunięcie ze zużytego sprzętu części, płynów oraz substancji niebezpiecznych wymienionych w zał. 5 do ww. ustawy, w tym m.in. kondensatorów zawierających PCB, baterii, płytek obwodów drukowanych. W tych przepisach nie ma dodatkowych wymagań ani obowiązkowych standardów dotyczących przetwarzania paneli fotowoltaicznych. Traktuje się je jak każdy inny zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.

Koszty zagospodarowania zużytych paneli fotowoltaicznych spoczywają na wprowadzających ten sprzęt do obrotu. Koszty recyklingu wynoszą obecnie ok. 2 proc. ceny zakupu panelu. Obecnie udaje się poddać recyklingowi nawet 95 proc. masy paneli i odzyskuje się z nich: szkło, krzem krystaliczny, miedź, srebro, aluminium.