Fotowoltaika znajduje dziś zastosowanie w bardzo wielu dziedzinach. To już nie tylko przydomowe mikroinstalacje, ale także inwestycje wspierające rozwój firm, jednostek samorządowych, gospodarstw rolnych czy wspólnot mieszkaniowych. Wraz z rosnącą popularnością ekologicznych metod pozyskiwania energii elektrycznej coraz większe zainteresowanie budzi także zagadnienie utylizacji instalacji fotowoltaiki. Co powinieneś wiedzieć na ten temat? Jakie są Twoje obowiązki jako właściciela i wreszcie: jakie koszty generuje utylizacja paneli PV? Zapraszamy do lektury naszego poradnika.
Utylizacja – dlaczego trzeba ją robić?
Fotowoltaika to doceniany przez coraz większe rzesze podmiotów system pozyskiwania energii elektrycznej. Jest nie tylko ekologiczny i przyjazny środowisku, ale także ekonomiczny oraz pozwala na niezależność energetyczną od obecnych na rynku jej dystrybutorów. Wybierając komponenty fotowoltaiczne dbamy o ich jakość, weryfikujemy renomę producenta i parametry przekładające się na ich niezawodność. Sprawdzamy wydajność, która warunkuje uzyski energii elektrycznej i finalne zadowolenie z pozyskanej jej ilości. Panele PV, stanowiące element bazowy instalacji fotowoltaicznej, cechuje jednak wyczerpywalność – nawet kupując najlepsze, dostępne na rynku, moduły nie jesteśmy w stanie zupełnie wyeliminować ich ograniczonej żywotności. Oczywiście dostępne dziś, coraz bardziej zaawansowane modele, to nawet 25-30 lat sprawności na poziomie 90%. Inwestując w fotowoltaikę nie musisz więc martwić się tym, że problem utylizacji sprzętu spadnie na Ciebie szybko. Docelowo musisz jednak mieć świadomość tego, że prędzej czy później działanie i skuteczność paneli zostaną ograniczone, a wymieniając je na nowe będziesz musiał zutylizować stare komponenty – czeka to każdego właściciela instalacji PV. Co musisz wiedzieć na temat utylizacji instalacji fotowoltaicznej?
Utylizacja instalacji PV – na czym polega?
Systemy PV zbudowane są z wielu różnorodnych materiałów – od krzemu, przez tworzywa sztuczne po metale, dlatego spełniają kryteria elektrośmieci i muszą być w odpowiedni sposób utylizowane. Proces zabezpieczenia niesprawnej już fotowoltaiki jest stosunkowo skomplikowany – mamy do czynienia z wieloma tworzywami, które należy zutylizować w sposób przyjazny dla środowiska – wykorzystując je ponownie lub w sposób bezpieczny zniwelować. Zaawansowane technologie na rynku pozwalają dziś poddać recyklingowi większość komponentów PV. Zakład recyklingu utylizację fotowoltaiki rozpoczyna się więc od zdjęcia ramy z paneli PV oraz usunięcia kabli i skrzynki przyłączeniowej. Celem tego działania jest oddzielenie samych modułów od uzupełniających je elementów. Panele fotowoltaiczne są cięte i zgniatane – w przypadku szklanych elementów udaje się recyklingować nawet 90% ich powierzchni. Bardzo podobnie wygląda sytuacja wafli krzemowych – większość nadaje się do ponownego użytku po wytrawieniu kwasem lub – jeśli są w nieco gorszej kondycji – przetopienia i wykorzystania w nowych instalacjach. Pozostałe elementy systemu przetwarzane przez odpowiednie, wydzielone podmioty – zwykle są one poddawane temperaturze do nawet 500°C i neutralizowane bez szkody dla środowiska.
Kto jest odpowiedzialny za utylizację fotowoltaiki?
Nie można wynieść fotowoltaiki na zwykły śmietnik – z uwagi na jej budowę oraz duże wymiary. Panele fotowoltaiczne, ze względu na swoją specyfikę i kwalifikację w kategorii elektrośmieci, podlegają selektywnej zbiórce. Oznacza to, że należy przekazać już do wspomnianego już zakładu recyklingu. Przepisy mówiące o fotowoltaice to te same, które regulują zasady utylizacji elektrośmieci – konkretnie jest to załącznik do ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Zgodnie z nim obowiązek oddania do recyclingu fotowoltaiki leży po stronie jej właściciela. Istotne jest jednak to, że prawodawstwo nakłada także na producentów komponentów PV, obowiązek nieodpłatnego odbioru zużytych paneli. Zgodnie z zasadami producent może przyjechać po panele PV, kiedy nadają się do utylizacji lub wymagać dowiezienia ich przez właściciela do swojego punktu sprzedaży. Zwykle szczegóły te ustalane są na etapie zakupu instalacji – koszt utylizacji spoczywa jednak na właścicielu.
Gdzie w Polsce wykonam utylizację paneli fotowoltaicznych?
W Polsce, tak jak w innych krajach na świecie, funkcjonują zakłady zajmujące się utylizacją paneli PV i specjalizujące się właśnie w tej dziedzinie. Oczywiście jest ich nieco mniej niż w krajach, w których fotowoltaika zaczęła być popularna wcześniej. Wynika to z oczywistego faktu, że boom na instalacje PV w Polsce trwa na tyle krótko, że zapotrzebowanie na ich utylizację jest jeszcze małe, a większość z nich jest stosunkowo młoda. W najbliższych latach można jednak spodziewać się, że ilość tego rodzaju podmiotów będzie sukcesywnie rosła. Równocześnie jednak utylizację instalacji PV musi zapewnić także producent komponentów – właściciel fotowoltaiki może więc zawieźć swoje komponenty do punktu sprzedaży producenta, zamówić u niego odbiór z własnej posesji lub skorzystać ze specjalistycznej firmy.
Ile kosztuje utylizacja fotowoltaiki?
Dokładnie tak, jak w przypadku wszystkich elektroodpadów, cena utylizacji fotowoltaiki jest zależna od wagi instalacji i naliczana jest za każdy kolejny kilogram. Zwykle nie są to wysokie koszty – od około 1,5 zł za kg, jeśli dowieziemy fotowoltaikę do punktu recyklingu, do 2,5 zł/km jeśli zamówimy utylizację z odbiorem z miejsca, w którym jest zlokalizowana. Najmniejsze mikroinstalacje – 4kW będą więc kosztować szacunkowo 300-400 zł, w przypadku 7kW może to być wydatek na poziomie 500-600 zł, a 10 kW – do 850 zł. To oczywiście stawki orientacyjne w kwotach netto – cena finalna utylizacji będzie wynosić więcej jeśli np. zastosowano w instalacji panele polikrystaliczne, które ważą więcej. Pamiętaj także o tym, że firma utylizująca Twoją instalację PV powinna wydać Ci zaświadczenie o realizacji takiej usługi – wraz ze wskazaniem sposobu utylizacji i rodzajów odpadów. Jeśli właścicielem utylizowanej fotowoltaiki jest z kolei firma – należy także dokonać wpisu do BDO, czyli bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami.
